ΤΟ ΜΕΛΙ

ΤΟ ΜΕΛΙ Το μέλι είναι μοναδικό φυσικό προϊόν που παρασκευάζεται από τις μέλισσες μέσα στην κυψέλη. Για την παρασκευή του οι μέλισσες χρησιμοποιούν το νέκταρ των λουλουδιών ή μελιτεκκρίσεις διαφόρων δέντρων όπως πεύκο, έλατο κ.λ.π. που δημιουργούνται πάνω στα δέντρα με την παρέμβαση ορισμένων εντόμων. Οι μέλισσες για να συγκεντρώσουν ένα κιλό μέλι χρειάζονται, ανάλογα τις συνθήκες, να επισκεφθούν 3 έως 8 εκατομμύρια λουλούδια, να κάνουν δηλαδή 100 έως 120 χιλιάδες διαδρομές. Το υλικό που μεταφέρουν οι μέλισσες το επεξεργάζονται κατ' αρχήν στο στομάχι τους και στην συνέχεια μέσα στην κυψέλη προσθέτοντας ένζυμα και βακτιριοστατικά συστατικά. Ταυτόχρονα αποβάλλουν ένα μέρος υγρασίας και τέλος το εναποθηκεύουν στις κηρήθρες. Το μέλι είναι θαυμάσιο προϊόν και έχει εκτιμηθεί από τον άνθρωπο από την αρχαιότητα. Οι Αιγύπτιοι πριν από 3.500 χρόνια το χρησιμοποιούσαν ως θεραπευτικό. Οι αρχαίοι Ινδοί θεωρούσαν ότι παρατείνει την ζωή. Το ίδιο και ο Αριστοτέλης. Ο Ιπποκράτης το συνιστούσε ως Θεραπευτικό πολλών ασθενειών αλλά και για διατήρηση της νεότητας. Το μέλι περιέχει πάνω από 180 διαφορετικές ουσίες που του δίνουν τον πολύτιμο αυτό χαρακτήρα. Περιέχει μονοσακχαρίτες που αφομοιώνονται άριστα από τον ανθρώπινο οργανισμό χωρίς παρενέργειες, σε αντίθεση με την κοινή ζάχαρη που περιέχει δισακχαρίτες και δημιουργεί τόσα κακά ώστε να θεωρείτε σήμερα ως καταστροφή για τον ανθρώπινο οργανισμό. Περιέχει ακόμη πολύτιμα ιχνοστοιχεία όπως φώσφορο, μαγνήσιο, ασβέστιο, σίδηρο, θείο, χλώριο, κάλιο. Επίσης διάφορες, αρωματικές ενώσεις βιταμίνες (Β 1, Β 2, Β 6, Ρ Ρ, Κ ), 17 αμινοξέα, διάφορα ένζυμα και ανώτερες αλκοόλες. Περιέχει επίσης γύρη και ίχνη βασιλικού πολτού. Τέλος να προσθέσουμε ότι είναι πολύ πλούσιο σε θερμίδες (περίπου 3.200 ανά κιλό, τριπλάσιες από το κρέας) και πρέπει να καταναλώνετε με σύνεση. Όλα αυτά τα συστατικά καθιστούν το μέλι εκτός από πολύτιμο τρόφιμο και άριστο θεραπευτικό μέσον. Βοηθά σε περιπτώσεις κόπωσης, ανορεξίας, αδιαθεσίας, αδυναμίας, δυσκοιλιότητας, αλλά και αναιμίας. Είναι γρήγορη πηγή ενέργειας ιδίως για αθλητές, παιδιά, εγκύους, αρρώστους. Μειώνει τις βρογχικές ενοχλήσεις από κοινά κρυολογήματα, είναι δυναμωτικό και καταπραϋντικό. Επουλώνει τις πληγές του δέρματος, βοηθά την λειτουργία των ενδοκρινών αδένων είναι καρδιοτονωτικό, συμβάλει στον μεταβολισμό και την θρέψη του οργανισμού. Τέλος ορισμένοι τολμούν να πουν ότι δρα προληπτικά κατά του καρκίνου. Στη χώρα μας η μεγάλη ποικιλία της χλωρίδας μας χαρίζει μέλι σπουδαίας βιολογικής αξίας και άριστης ποιότητας. Είμαστε αυτάρκεις σε μέλι με περίπου 10 έως 13 χιλιάδες τόνους παραγωγή το χρόνο. Παράγουμε διαφόρων ειδών μέλι. Τα αναφέρουμε κατά σειρά προτίμησής τους από τους καταναλωτές : Θυμαρίσιο, ελάτης, Πευκόμελο, καστανιάς, πορτοκαλιάς, ερείκης, ηλίανθου, βαμβακιού. ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΑΓΟΡΑΖΟΝΤΑΣ ΜΕΛΙ Υπάρχει η εντύπωση στους περισσότερους ότι οποιοδήποτε μέλι και αν προμηθευτούμε θα είναι πλήρως αγνό και φυσικό. Δυστυχώς τα πράγματα δεν είναι έτσι. Τις περισσότερες φορές περιέχει ουσίες που είναι λίγο ή πολύ επικίνδυνες ή δεν είναι τόσο αγνό όσο νομίζουμε. Ας δούμε τους παράγοντες που υποβαθμίζουν το μέλι σήμερα, αρχίζοντας απ' τους πιο ανώδυνους και καταλήγοντας στους πιο επικίνδυνους. 1) Ορισμένα είδη μελιού έχουν την ιδιότητα να κρυσταλλώνουν (ζαχαρώνουν). Αυτή είναι μια φυσική ιδιότητα του μελιού και εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, κυρίως όμως από το είδος των ανθέων που γίνεται η νεκταροσυλλογή. Το κρυσταλλωμένο μέλι δεν είναι ούτε υποβαθμισμένο ούτε νοθευμένο. Εν τούτοις, επειδή ο καταναλωτής θέλει (ή ξέρει ή του είπαν), το μέλι διαυγές και καθαρό, οι παραγωγοί ή οι έμποροι το θερμαίνουν, ορισμένες φορές σε υψηλές θερμοκρασίες, με αποτέλεσμα να γίνεται μεν διαυγές αλλά ταυτόχρονα να χάνει τις θρεπτικές του ιδιότητες και να γίνεται μια γλυκαντική ουσία χωρίς ιδιαίτερη βιολογική αξία. Σημαντικό ποσοστό τέτοιων υποβαθμισμένων μελιών είναι τα βιομηχανοποιημένα και κυρίως τα εισαγόμενα. 2) Κατά την διάρκεια της μελιτοσυλλογής οι μέλισσες συμβαίνει να ταίζονται παράνομα με σιρόπι ζάχαρης. Με αυτό τον τρόπο ένα μέρος του μελιού θα προέρχεται από ζαχαρόνερο. Τα αρνητικά από αυτή τη νοθεία είναι: Το μέλι που αγοράζουμε είναι μια απλή γλυκαντική ουσία και δεν περιέχει τα θρεπτικά συστατικά που θα έπρεπε. Πληρώνουμε το ζαχαρόνερο αναλογικά στην τιμή των 1200 ή 2500 δρχ. το κιλό. 3) Άλλο είδος νοθείας είναι η ανάμιξη του μελιού με γλυκόζη του εμπορίου που είναι πολύ φθηνή. Τα αρνητικά σε αυτή την περίπτωση είναι ίδια με την περίπτωση 2 και επιπλέον αυτό το μέλι είναι πιο ανθυγιεινό. 4) Επίσης νοθεία γίνεται με την ανάμιξη εισαγόμενων υποβαθμισμένων μελιών με Ελληνικό ή η απ' ευθείας πώλησή τους ως Ελληνικά. 5) Ένας άλλος παράγοντας που υποβαθμίζει το μέλι και το κάνει ορισμένες φορές ακατάλληλο είναι η μόλυνση του περιβάλλοντος. Όταν τα μελίσσια βρίσκονται κοντά σε μεγάλους αυτοκινητόδρομους ή σε βιομηχανικές ζώνες ή ακόμη και σε μεγαλουπόλεις, η μελιτοσυλλογή γίνεται κατ΄ ανάγκη απο φυτά και κυρίως δέντρα π. χ. ευκάλυπτος, ακακία κ.λ.π. που είναι επιβαρημένα με διάφορα βαρέα μέταλλα ή άλλες επικίνδυνες ουσίες. 6) Ένα άλλο πρόβλημα, που δεν το συναντάμε βέβαια μόνο στο μέλι, είναι τα φυτοφάρμακα. Οι μέλισσες όπως αναφέραμε συλλέγουν το νέκταρ από τα άνθη. Πολύ μεγάλο τμήμα όμως της παραγωγής μελιού δυστυχώς δεν γίνεται αμιγώς από αγριολούλουδα αλλά και από άνθη φυτών και δέντρων που καλλιεργούνται από τον άνθρωπο π.χ. πορτοκαλιάς, αχλαδιάς, μηλιάς, κερασιάς, βυσσινιάς, τριφυλλιού, βαμβακιού κ.λ.π. που βέβαια ψεκάζονται με διάφορα χημικά δηλητήρια και περνούν μετά στο μέλι. 7) Τέλος το μεγαλύτερο πρόβλημα προέρχεται από τα μυκητοκτόνα και εντομοκτόνα που χρησιμοποιεί ο ίδιος ο μελισσοκόμος μέσα στην κυψέλη. Δυστυχώς τα μελίσσια σήμερα πλήττονται και αυτά από διάφορες ασθένειες. Ο εύκολος τρόπος αντιμετώπισης τους, όπως ακριβώς συμβαίνει στην συμβατική γεωργία και κτηνοτροφία, είναι η χρήση συνθετικών δηλητηρίων. Η μελισσοκομία δεν ξεφεύγει από αυτό τον κανόνα, παρ' ότι υπάρχουν οικολογικοί και κατά συνέπεια ακίνδυνοι τρόποι αντιμετώπισης των ασθενειών. Αποτέλεσμα της χρήσης των φαρμάκων αυτών είναι η επιβάρυνση με υπολείμματα δηλητηρίων του μελιού αλλά και των άλλων προϊόντων της μέλισσας. Μετά από όλα αυτά γεννιέται εύκολα το ερώτημα πού θα βρούμε μέλι αγνό, και πως θα το αναγνωρίσουμε;Οι απαντήσεις στο ερώτημα είναι δύο. Κατ' αρχήν να φροντίσουμε να προμηθευόμαστε μέλι από παραγωγούς οικολογικής μελισσοκομίας που το μέλι τους είναι γνωστό ότι είναι απαλλαγμένο από χημικά, τουλάχιστον σε ένα κύκλο ''μυημένων''. Ευτυχώς στην χώρα μας τα τελευταία 2- 3 χρόνια πολλοί μελισσοκόμοι έχουν στραφεί στην οικολογική μελισσοκομία και έτσι είναι σχετικά εύκολο για τον καταναλωτή που το ''ψάχνει'' να βρει μέλι αγνό και καθαρό. Η άλλη λύση είναι να φτιάξουμε μόνοι μας 1 - 2 κυψέλες και έτσι να εξασφαλίζουμε το μέλι της χρονιάς μας εγγυημένα αγνό και απαλλαγμένο από χημικά. ΜΕΛΙΣΣΕΣ ΚΑΙ ΓΕΝΕΤΙΚΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΦΥΤΑ Ομοσπονδία Μελισσοκομικών Συλλόγων Ελλάδας από το περιοδικό ''ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ'' Εκ μέρους των μελισσοκόμων υπάρχει διάχυτη γενική ανησυχία για την διάδοση γενετικώς τροποποιημένων φυτών για τις ακόλουθες αιτίες: 1) Τα νεκτάρια των φυτών είναι οι αδένες απομάκρυνσης των διαφόρων ξενοβιότων που υπάρχουν στο φυτό. Από εκεί απομακρύνονται οι διάφορες ξένες ουσίες και τοξίνες που έχουν ενσωματωθεί στα γενετικώς τροποποιημένα φυτά ή στα υβρίδιά τους. Είναι σίγουρο ότι από το νέκταρ οι τοξίνες αυτές θα μεταφερθούν στο μέλι και μάλιστα σε πολύ ψηλότερες συγκεντρώσεις. Ένα τέτοιο αποτέλεσμα θα είχε με την σειρά του ανεξέλεγκτές επιπτώσεις πρωταρχικά στην υγεία του καταναλωτή και δευτερευόντως θα ήταν η καταστροφή του κλάδου των μελισσοκόμων. Το ίδιο μπορούμε να ισχυριστούμε και για την γύρη που συλλέγουν οι μέλισσες και που επίσης χρησιμοποιείται στην διατροφή μας. 2) Ο καταναλωτής πρέπει να είναι πλήρως ενημερωμένος για τα προϊόντα που του προσφέρονται και να επιλέγει ελεύθερα. Οι τροφές που προέρχονται από τις διάφορες εφαρμογές της βιοτεχνολογίας θα πρέπει να έχουν τουλάχιστον ειδική σήμανση. Στο μέλι, τη γύρη, και τα άλλα προϊόντα της μέλισσας αυτό δεν είναι εφικτό γιατί οι μέλισσες συλλέγουν ανεξέλεγκτα από διάφορα φυτά και κανείς δεν μπορεί να τις αποτρέψει από το να επισκεφτούν τα γενετικά τροποποιημένα φυτά. 3) Οι παραγωγοί - μελισσοκόμοι, αναγκάζονται να παράγουν μέλι από γενετικά τροποποιημένα φυτά χωρίς να το γνωρίζουν αλλά κυρίως χωρίς να το θέλουν. 4) Η διαρκής παρουσία ζιζανιοκτόνων και εντομοκτόνων σε γενετικά μεταλλαγμένα φυτά και η ανεξέλεγκτη διασπορά τους στο οικοσύστημα θα μειώσει δραστικά την ποικιλομορφία στη φύση και την τροφή ωφέλιμων εντόμων. 5) Η κοινωνία των μελισσών είναι κοινωνία οσμών. Αποδείχτηκε ότι γενετικά τροποποιημένα φυτά έχουν και τροποποιημένη οσμή η οποία επηρεάζει την συμπεριφορά των μελισσών όχι μόνο στην συλλογή τροφών αλλά και μέσα στην κυψέλη. Ξαφνική αλλαγή της οσμής του μελισσιού μπορεί να σημαίνει θανάτωση της βασίλισσας, διακοπή της ωοτοκίας, διακοπή της εκτροφής γόνου, επιθετικότητα, διαμάχη ανάμεσα στις ίδιες μέλισσες και άλλες ανεξέλεγκτες καταστάσεις. 6) Υπάρχουν ήδη αποτελέσματα ερευνητικών προγραμμάτων για δυσμενείς επιπτώσεις των γενετικά τροποποιημένων φυτών ελαιοκράμβης στις μέλισσες, Επηρεάζονται τα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά νέκταρος και γύρης, Επηρεάζεται η συμπεριφορά των μελισσών, Αυξάνεται η θνησιμότητα των μελισσών. 7) Πέρα από τις επιπτώσεις στην υγεία του καταναλωτή και των μελισσών, αλλαγές στα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά του μελιού σημαίνει και αποκλίσεις από τα πρότυπα και τις ταυτοποιημένες εικόνες που έχουμε για κάθε κατηγορία μελιού ξεχωριστά. Για τους λόγους αυτούς ζητάμε να περιλαμβάνονται στις αιτήσεις που γίνονται στο Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ. για την έγκριση δοκιμαστικής χρησιμοποίησης γενετικώς τροποποιημένων φυτών υποχρέωση του αιτούντος να συμπεριλάβει επαρκή και τεκμηριωμένα στοιχεία για τις επιπτώσεις της προτεινόμενης καλλιέργειας στις μέλισσες και τα προϊόντα τους με τις εξής πληροφορίες: Συγκέντρωση τοξικών ουσιών (δραστική ουσία ζιζανιοκτόνων και εντομοκτόνων, τοξινών του Bt κ.α. ) στο νέκταρ και το μέλι. Επιπτώσεις στο γόνο, τον πληθυσμό και την παραγωγικότητα των μελισσών. Συγκριτικές αναλύσεις στα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά των προϊόντων της μέλισσας (μέλι, γύρη, βασιλικός πολτός, κερί) που προέρχονται από γενετικώς τροποποιημένε φυτά με εκείνα που προέρχονται από συμβατικά. Επιπτώσεις στην συμπεριφορά των μελισσών και των άλλων ωφέλιμων εντόμων. Ζητάμε επίσης το σχετικό μέρος του φακέλου που κατατίθεται προς έγκριση και αναφέρεται στις επιπτώσεις στις μέλισσες και τα προϊόντα τους να εξετάζεται από ειδικούς του κλάδου μελισσοκομίας. Επιφυλασσόμαστε για κάθε νομικό δικαίωμα από δυσμενείς επιπτώσεις που θα δημιουργηθούν στις μέλισσες και στα προϊόντα της κυψέλης. Αναδημοσίευση από το περιοδικό ΝΕΑ ΣΕΛΗΝΗ τεύχος 2 & 12 Γράφει ο Ανέστης Πολυχρονίδης, Βιοκαλλιεργητής κ.α.